Odrzucenie spadku w imieniu dziecka

W wyniku wejścia w życie ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw dość znacznie zmieniły się regulacje prawne dotyczące kwestii odrzucenia niekorzystnego spadku, do którego powołany jest małoletni.

Bez wątpienia celem, który przyświecał ustawodawcy w zmianie kształtu przepisów była kwestia uproszczenia i przyspieszenia procedury odrzucania niechcianego spadku przez małoletnie dzieci. Nowelizacji uległy przepisy Kodeksu Cywilnego (art. 1015), Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego (art. 101) oraz Kodeksu Postępowania Cywilnego (art. 156, art. 640, art. 640 1 , art. 641, art. 643, art. 652, art. 669, art. 670, art. 672, art. 677, art. 1049).

W poprzednio obowiązującym stanie prawnym często dochodziło do sytuacji, w których choć rodzic małoletniego odrzucił spadek po swoim krewnym, który był zadłużony, chcąc uniknąć spłaty długów nie mógł często przed owymi długami skutecznie obronić swojego potomka. Następstwem odrzucenia spadku przez rodzica było bowiem z jednej strony uwolnienie się od przejęcia wspomnianych długów, natomiast z drugiej strony wiązało się z tym, że najczęściej spadkobiercami miały stać się właśnie jego małoletnie dzieci.

Do momentu wprowadzenia przez ustawodawcę zmian jedyną drogą do odrzucenia spadku w imieniu małoletniego dziecka było uzyskanie zgody sądu opiekuńczego. Obecnie w większości przypadków wystarczającym jest złożenie odpowiedniego oświadczenia przez rodzica małoletniego u notariusza albo w sądzie spadku. Aby jednak skorzystać z opisanej możliwości obligatoryjne będzie spełnienie kryteriów wymienionych w treści art. 101§4 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego.

Nowelizacja art. 1015 Kodeksu cywilnego pozwala na zachowania terminu w przedmiocie uchylenia się od skutków przyjęcia lub odrzucenia spadku w oparciu o złożenie odpowiedniego dokumentu- wniosku o uchylenie od skutków prawnych oświadczenia woli. Wskazany przepis daje również możliwość zawieszenia biegu terminu do złożenia stosownego oświadczenia w wyszczególnionym w przepisie przedmiocie. Takie rozwiązania w znacznym stopniu ułatwiają i przyspieszają całą procedurę. Wskutek wprowadzonych zmian ulegnie również zmniejszeniu krąg spadkobierców ustawowych w sytuacji, w której brakuje osób najbliżej spokrewnionych ze spadkodawcą.

Nowe przepisy, choć dla wielu korzystne, budzą kontrowersje z uwagi na fakt, że wyłączają one udział sądu opiekuńczego, a ewentualne kompetencje rozstrzygania spraw małoletnich przekazują sądom spadku, które mogą nie troszczyć się o interes dzieci, a jedynie badać zasadność woli ich rodziców.

Jeżeli po przeczytaniu artykułu nurtują Państwa pytania, albo potrzebują Państwo porady w indywidualnej sprawie służymy wsparciem merytorycznym i pomocą.